Yeni Başlayanlar İçin Bisiklet Alma Rehberi

Ernest Hemingway, keşif gezilerini neden motorlu bir araç yerine bisikletle gerçekleştirdiğini şöyle açıklamış:

Bir ülkenin çehresini en iyi bisiklet kullanarak öğrenirsiniz. Çünkü pedal çevirip terinizi akıtarak binbir zorlukla tepeleri aşmak ve özgürce tepelerden sallanmak durumundasınızdır. Bu sayede her şeyi gerçekte nasılsa öyle hatırlarsınız. Oysa bir otomobille giderken sizi etkileyen sadece yüksek zirvelerdir ve geçtiğiniz toprakları bisikletle olduğu kadar iyi hatırlayamazsınız. Bir ülkeyi bisikletle değil de otomobille dolaşırsanız pek de net hatıralarınız olmaz.

Bunu bir ülke değil, yaşamın geneli olarak da düşündüğünde durum değişmiyor. Yapıyoruz da oradan biliyoruz: Bisiklete binerken çıkılan bir yokuşun zirvesine gelmek, kan ter içinde kaldığın o anın bir zafer olduğunu, neleri başarabileceğini gösteriyor sana. Ya da normalde markette, bankada denk geldiğinde selamlaşmadığın o insanlarla ikiniz de bisiklete binerken karşılaştığında birbirinde gülümsemenin, selam vermenin ne kadar kolay olduğunu görüyorsun.

Bu işin sadece spor ya da ulaşımla sınırlanacak bir çerçevesi yok; bisiklete binmek bir yaşam deneyimi olarak ele alındığında bisikletle kazanabileceğin zenginliği daha iyi kavrıyorsun. Tabii, hemen gidip bir tane alıp sürmeye de başlama. En azından ne alacağını bilmeden yapma. :)

Bisiklet Çeşitleri Nelerdir?

1- Dağ Bisikleti: “Dağlar Tepeler Benden Sorulur” Diyenler

Hangimiz binmedik çılgınlar gibi! Bir dönemin çocukları gazete kuponları bile biriktirdi bir dağ bisikleti için, ama adı üstünde işte “Dağ Bisikleti”. Şehirde görmeye alışık olsak da taşlı topraklı yollar, araziler için daha uygundur. Kalın tekerleri titreşimi azaltır ama daha fazla efor ister. 26’’, 27.5’’ ve 29’’ teker çapına sahip olanları bulabilirsin.

2- Şehir Bisikleti: “Maceraya Gerek Yok” Diyenler

“Ben işime gidip geleceğim, şehir içi ulaşım için kullanacağım.” diyorsan tekerlerde çamurlukları, önünde sepeti ile şehir içi bisikletler sana göre. Dik bir pozisyonda oturacağın için konforlu olacak ve asfalta uygun olan tekerleri sayesinde çok da efor harcamayacaksın. Ama performans da beklemeyeceksin bundan fazla. 29’’ teker çapı ile tek pedalda görece daha fazla yol almanı da sağlar.

3) Yol / Yarış Bisikleti: “Konfor Monfor Yok, Bam Bam Bam” Diyenler

Öncelikle sakin ol, şampiyon: Bu bisiklet ilk tecrübe için biraz fazla olabilir. Uzun turlar yapmak için biçilmiş kaftandır ama hafif de araziye gireyim dediğin anda o incecik tekerler yarılmaya çok müsait olduğu için seni zorlayabilir. Ama 28’’ ince tekerler, aerodinamik yapısı ve oturuş pozisyonuyla hızlı ve uzun yol gitmesini sağlar.

4) Gravel Bisikletler: “Yoldan Çıkarım Ben” Diyenler

Madem şehir içinde kullanırken zaman zaman da toza toprağa bulaşmak var aklında, o zaman gravel bisiklet sana göre. Yol bisikleti ile şehir bisikleti tekerleğinin arasında kalınlıkta tekerleriyle, hem asfaltta hem de biraz çakıl ve kum olan yollarda sürebilmeni sağlar. 28’’ tekerleri az performans ile daha hızlı gitmen de mümkün.

5) Tur Bisikleti: “Gezmeden Duramam” Diyenler

Tur bisikletleri tam sana göre. Çantalarını tak, eşyalarını yükle, çadırını koy ve istediğin gibi gez. Bisikletin kadrosunun ön ve arkasına bagaj takılabilmesi, daha dayanıklı olması ile şehir bisikletlerinden ayrılır. Çok fazla ağırlık yükleyebilirsin ama ne kadar ağırlık o kadar performans göstermen gerek demek. 28’’ teker çapı, dik oturuş pozisyonu ile konforludur.

6) Hybrit Bisiklet: “Gezerim Ama Az” Diyenler

Hem bagajını yüklemek ve kısa bir tura çıkmak, hem de şehir içinde kullanmak istiyorsan Hybrit bisikletler sana göre. Tabii, aklına elektrikli bir bisiklet gelmesin. Daha çok “Melez” anlamında Hybrit deniliyor bu türe. 28’’ tekerler, dik bir oturuş ile konfor, hız yapma imkanı, küçük bir bagaj takabilme avantajı ile senin için ideal.

7) Katlanır Bisiklet: “Her Yere Benimle Gelsin” Diyenler

Şehir içinde kullanacaksın ama zaman zaman arabanın bagajına, toplu taşımaya da koyacaksın, doğru mu? O zaman katlanır bisiklet senlik. Gidonun dar olması kontrolü diğer türlere göre biraz daha zor kılar. Teker çapı ise 16’’ – 20’’ – 24’’ ve 26’’ olarak değişir ama en çok 20’’ tercih edilir. Kadro katlandığı için elde bile taşınabilir. Vites aralıkları ise kısıtlıdır. Yine de şehir içi için ideal bir sürüş sağlar.

Diğer Bisiklet Türleri

Başta da demiştik, çok var. Buraya kadar olanlar ulaşım, spor ve gezi için başlıca tercih edilenlerdi. Bunun dışında da diğer türlere kısaca değinelim tabii:

Downhill MTB Bisikletler: Hani sosyal medyada denk gelmişsindir; çılgın yamaçlardan aşağı inen, ormanlarda tümsek tepe demeden pedal çevirenler var ya, işte onların kullandıkları bu bisikletler. Ağırdır ama tamamen bozuk arazide kullanım için uygundur. 

Thriatlon Bisikletler: Az zamanda çok mesafe almak üzere dizayn edilmiştir. Konfor gözetilmez. Büyük turlarda tercih edilir. 

Fat Bisikletler: Karlı, kumlu arazilerde sürüş için üretilir. Dağ bisikletine göre daha kalın tekerleri bulunur. 

Fixie Bisikletler: Genelde frenleri olmaz. Pedalı ters yönde çevrilince arka tekerin de hareket etmesi bir nevi fren görevi görür. Ancak bu sanıldığı kadar kolay değildir ve “Kontra pedal” tekniğinden de ayrı bir şeydir.

Cyclocross Bisikletler: Çamurlu arazide yapılan yarışlar düşünülerek üretildiği için farklı bir fren sistemine sahiptir. Hem yol hem de tur bisikleti olarak kullanılan modelleri de vardır.

Tandem Bisikletler: İki kişinin aynı anda bindiği bisikletlerdir. Partnerlerin performans dengesi sürüş açısından önemlidir.

Recumbent Bisikletler: Yatar pozisyonda sürülen bisikletlerdir. Bu anlamda müthiş konforludur. Dünya turuna çıkanlar tarafından da tercih edilir.

BMX Bisikletler: Freestyle adı verilen bisikletle akrobatik hareketler yapanların kullandığı ve tercih ettiği bisikletlerdir.

Bisiklet Alırken Nelere Dikkat Etmelisin?

Şimdi, bisiklet çeşitleri hakkında biraz daha fikir sahibi olduğuna göre bisiklet alırken nelere dikkat etmelisin, ondan bahsedelim.

1) Ölçüsü Ne Olmalı?

Bisikletin değişmeyen ve ayarlanamayan, genelde üçgen biçiminde olan kısmına “Kadro” adı verilir. Her şeyden önce bu kısmın sağlam olması bisiklet seçiminde oldukça önemli bir kriter. Hatta diyebiliriz ki bisikletin donanımı mı, yoksa kadrosu mu; kadrosu. Çünkü kadrosu iyi olmayan bir bisiklete ne kadar donanım yüklersen yükle, performans düşük olacaktır. Peki ölçü? Ölçünün kilon ile ilgisi yoktur. Bisikletin boyunun ne kadar olacağı, iç bacak uzunluğun ile ilgilidir. Kasıklardan topuğa kadar olan uzunluk ve boy uyumu:

• 75 cm’ye kadar S, yani 15 – 16’’ ya da daha küçük kadro,
• 85 cm’ye kadar M, yani 16-17’’ kadro,
• 90 cm’ye kadar L, yani 17-18’’ kadro,
• 90 cm üzeri için XL, yani 19 – 20’’ ya da daha büyük kadro olmalıdır.

2) Sürüş Amacın Nedir?

Biraz önce farkına varılan tüm ihtiyaçlara ya da isteklere uygun olarak üretilip donanımsal olarak birbirinden ayrılmış onca çeşidi, sen bu sorunun cevabını verebilesin diye anlattık. Hangi amaçla süreceksen o amaca uygun olan bisikleti almak, seni konfor, efor, performans gibi konularda da motive eder. Ama katlanır bisiklet ile dağa tepeye çıkmaya çalışırsan hüsran!

3) Hazır Bisiklet mi, Toplama Bisiklet mi?

Bilgisayarlardan aşina olduğumuz “Toplama” yöntemi bisiklet için de geçerli. Bisikletin jantını, lastiğini, frenini, selesini, gidonunu vs. toplayarak alabilirsin. Ancak bu iş sandığından daha fazla araştırma, uğraş ve günün sonunda çok daha fazla maliyet gerektirebilir. Bu yüzden de ilk olarak bisiklete başlıyorsan hazır bir bisiklet seçmek daha iyi olacaktır.

4) Amortisör mü, Sabit Maşa mı?

Bu konu konfor ve ağırlık arasında yapacağın seçime göre değişecek. Eğer sen konfor istiyorsan 1-2 kg fazladan ağırlığı göze almalı ve amortisörlü bir bisiklet seçmelisin. Eğer senin için ağırlık çok olmamalıysa da, sabit maşalı modellere bakmalısın.

5) Vites Sistemi Nasıl Olmalı?

Kaç vites olmalı, 8-9-10 sistemlerinden hangisi olmalı? Bu konuda seçim yapmanı sağlayacak şey sürüş rotandır. Ağırlıklı olarak düz yolda mı süreceksin, dağlar tepeler mi aşacaksın? Düz yol çok geniş bir vites aralığı gerektirmez. Arazide ise bu durum değişebilir. Bu yüzden vites sistemi ya da kaç vites olması gerektiğinden önce bu konuda belirleme yapman daha iyi.

6) Ne Kadar Bütçe Ayırmalısın?

100 lira ile 100.000 arasında değişiyor diyeceğiz ama sakın abarttığımızı düşünme. Kullanılan malzeme, donanım, özellikler, marka gibi pek çok etken var fiyat konusunda. Elbette, 10.000 TL’lik bir bisikletin performansı ile 1.000 TL’lik bir bisikletin performansı birbirinden çok ayrı ancak burada doğru soru şu: Senin ne kadarlık bir performansa ihtiyacın var? Başlangıç aşaması için özellikle de. Bir de bisiklet için ayıracağın bütçenin tümünü bisiklete vermek yerine, bir kısmını ekipman için ayırman gerektiğini unutma. Her ne kadar öyle gibi görünse de bisiklet ekipmansız kullanılmaması gereken bir araçtır.

7) Bisikleti Almadan Denemeli misin?

Evet. Nereden alırsan al, bisiklete önce binip birkaç dakikalık kısa bir tur atmak bile, sürüş deneyimi konusunda çok fazla fikir verecektir. Bu sebeple de bisikleti denemek, bu yüzden de online siparişler yerine gidip almak en sağlıklısı olacaktır.

Olabildiğince fazla soruya cevap vermeye çalıştık ancak fren sisteminden selesine kadar tek tek dikkat edilmesi gereken pek çok husus var. Bu konuda detaya indikçe bir bu kadar daha yazmamız gerekirdi. Biz şimdilik, başlangıç için bu bilgilerin sana yardımcı olacağını umuyoruz.

Yazıyı Queen'den Bicycle Race şarkısıyla bitiriyoruz. Ama sen burada bitirme; bisikletini seç, yola çık.